In deze nieuwsbrief actualiteiten op het gebied van het jeugdrecht en samenvattingen van de volgende uitspraken: Het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden wijst het verzoek tot schadevergoeding voor rechtsbijstand bij Haltafdoening van een minderjarige af. In een andere zaak wijst het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden het verzoek van een moeder tot een ondertoezichtstelling van haar – aanvankelijk vrijwillig - uithuisgeplaatste zoon toe, omdat de moeder de mogelijkheid moet hebben om beslissingen over de uithuisplaatsing en perspectiefbepaling van het kind te laten toetsen door de rechter. In weer een andere zaak schrijft dit hof de uitspraak in een zaak rond de verlenging van de machtiging gesloten plaatsing in de ‘jij-vorm’, omdat het hof het belangrijk vindt dat de verzoeker de beslissing goed begrijpt. De Rechtbank Zeeland-West-Brabant legt een dwangsom op aan de GI omdat deze verzuimt mee te werken aan de omgang tussen een vader en zijn zeer jonge zoon.

Actualiteiten februari 2022

• Brede oppositie Eerste Kamer tegen kabinetsplannen

De Eerste Kamer stemde 22 februari 2022 over veertien moties die tijdens het debat over de regeringsverklaring met het nieuwe kabinet een week eerder waren ingediend. De Kamer nam tien moties aan, waaronder een motie om af te zien van de voorgenomen bezuinigingen op de jeugdzorg en het wetsvoorstel de kinderbijslag niet te indexeren. Verder vroeg de Eerste Kamer studenten op een andere manier te compenseren dan door de regering voorgesteld, nu het leenstelsel wordt afgeschaft. Na afloop van de stemming besloot de Kamer op voorstel van senator Rosenmöller (GroenLinks) om de regering te vragen per brief te reageren op de aanvaarde moties die gevolgen hebben voor de voorstellen van de regering in het coalitieakkoord. De Kamer verwacht de brief van het kabinet voor dinsdag 8 maart 2022 te ontvangen, of zoveel eerder als mogelijk. De motie-Rosenmöller c.s. verzoekt de regering het overleg met de gemeenten om tot een gewenste hervorming van het stelsel van jeugdzorg te herstellen, zonder dat dit belast wordt met de bezuinigingen uit het coalitieakkoord, maar gebaseerd op alle conclusies en aanbevelingen van de commissie van wijzen. Minister-president Rutte had de motie ontraden. De fracties van GroenLinks, Fractie-Nanninga, Fractie-Otten, PVV, 50PLUS, PvdA, PvdD, SP, SGP en OSF stemden voor de moties, de fracties van D66, CDA, VVD, ChristenUnie en FVD stemden tegen de moties. (Bron: eerstekamer.nl)

• Staking jeugdzorgmedewerkers op 15 maart 2022

Jeugdzorg Nederland steunt de jeugdzorgmanifestatie op het Malieveld op 15 maart 2022, meldt de organisatie op haar website. Werkgevers en werknemers in de jeugdzorg zijn het er volgens Jeugdzorg Nederland over eens dat er stevige veranderingen nodig zijn in het jeugdzorgstelsel, dat de bezuinigingen moeten stoppen en dat jeugdzorgprofessionals meer waardering verdienen. Volgens Jeugdzorg Nederland houdt het kabinet vast aan de onverstandige bezuinigingsplannen en blokkeert zo het overleg over verbeteringen. De jeugdzorgmanifestatie vindt plaats op dinsdag 15 maart 2022 van 13.00 tot 14.30 uur op het Malieveld in Den Haag en wordt georganiseerd door vakbonden FNV en CNV. Naast jeugdzorgwerkers en werkgevers zullen ook jongeren, ouders en andere partijen zoals jeugdadvocaten deelnemen aan het protest, aldus Jeugdzorg Nederland. (Bron: Jeugdzorg Nederland)

• Kinderrechtencomité roept Nederland op tot meer effectieve maatregelen

Nederland moet meer doen aan de naleving van kinderrechten. Dat blijkt uit de aanbevelingen van het Kinderrechtencomité van de Verenigde Naties, die op 17 februari 2002 zijn gepubliceerd na een dialoog met de Nederlandse delegatie. Het Comité heeft onderzocht of Nederland zich houdt aan het Kinderrechtenverdrag. Het Kinderrechtencomité publiceerde gisteren zijn aanbevelingen. Een groot aantal kinderrechtenorganisaties zoals Unicef en de Kinderombudsman hebben input gegeven aan het Kinderrechtencomité, evenals het College voor de Rechten van de Mens. Het Comité onderzoekt normaliter eens in de vijf jaar de naleving van het verdrag door Nederland. Sinds de vorige zitting van Nederland bij het Kinderrechtencomité in 2015 zijn er op sommige gebieden stappen gezet. Zo is het Comité positief over de ratificatie van het VN-verdrag handicap. Maar met veel andere aanbevelingen is juist te weinig gedaan. Helemaal nieuw in de aanbevelingen over het Kinderrechtenverdrag is het onderwerp klimaatverandering. Het Comité maakt zich grote zorgen over de schadelijke effecten van klimaatverandering en roept Nederland op hiertegen effectieve maatregelen te nemen. Ook wordt Nederland opgeroepen om alle leeftijdsgrenzen voor het horen van kinderen los te laten. Alle kinderen, ook onder twaalf jaar, moeten hun mening kunnen geven en gehoord worden bij beslissingen die over hen gaan. Dit geldt ook in de rechtbank en civiele procedures. Het Comité spoort Nederland aan om de nodige maatregelen te treffen om staatloosheid tegen te gaan en te voorkomen dat kinderen geregistreerd staan met ‘nationaliteit onbekend’. Nederland moet bijvoorbeeld zorgen dat alle staatloze kinderen die geboren of aanwezig zijn op het grondgebied van de Nederlandse staat, de nationaliteit kunnen verwerven, ongeacht hun verblijfstatus. Nederland moet zorgen voor toegang tot onderwijs, gezondheidszorg en sociale diensten voor staatloze kinderen en kinderen met een "onbekende" nationaliteit. Het Comité besteden ook veel aandacht aan het beschermen van kinderen tegen seksueel geweld en het versterken van hun rechten. Nederland moet onder andere zorgen voor effectief onderzoek en interventie in alle gevallen van geweld tegen kinderen, inclusief verwaarlozing en seksueel misbruik. Ook in de digitale omgeving moet de regering kinderen beter beschermen, met name tegen seksuele uitbuiting en cyberagressie. Het Comité vindt het positief dat Nederland verschillende maatregelen heeft genomen om kinderarmoede aan te pakken, maar vindt het zorgelijk dat het totaal aantal kinderen in armoede nog steeds groot blijft. De regering moet meer maatregelen nemen om kinderen en gezinnen in armoede, onder meer op het gebied van wonen, te ondersteunen. Ook moet Nederland nog beter zorgen voor toegang tot inclusief onderwijs voor kinderen met een beperking. Nederland krijgt complimenten over de aandacht die het geeft aan mentale gezondheid, maar tegelijkertijd uit het Comité zorgen over de hoge aantallen van depressie, zelfbeschadiging en zelfmoordpogingen en de lange wachtlijsten om professional hulp te krijgen. Er zijn ook zorgen over het gebrek aan kennis over kinderrechten bij kinderen en professionals. Ook benadrukt het comité, net als in 2015, het belang van een ‘kinderrechtentoets’ (Child Rights Impact Assessment) die laat zien wat de mogelijke gevolgen zijn van wetgeving en beleid voor kinderen en jongeren. Deze aanbevelingen, de zogenoemde ‘Concluding Observations and Recommendations’, vormen een richtlijn voor de Nederlandse overheid om in de komende jaren verder te werken aan de implementatie van het VN-Kinderrechtenverdrag in Nederland. (Bron: College voor de Rechten van de Mens, Unicef)

• Burgers voelden zich minder gehoord in de rechtspraak tijdens coronacrisis

Er mankeerde nogal wat aan de digitale zittingen die rechtbanken tijdens de coronacrisis hielden. Burgers voelden zich niet altijd gehoord en hun rechtspositie kwam in het geding, concluderen onderzoekers van drie universiteiten op 18 februari 2022. De Universiteit Leiden, Universiteit Utrecht en de Radboud Universiteit in Nijmegen hebben een subsidie gekregen voor een onderzoek naar de gevolgen van de coronacrisis voor de rechtspraak en voor de positie van rechtszoekenden in het strafrecht, het jeugdrecht en in het vreemdelingenrecht. Net als een groot deel van de rest van de samenleving sloten gerechten in maart 2020 grotendeels hun deuren. Uit de onderzoeken blijkt dat er met name in het begin geïmproviseerd moest worden, omdat de rechtspraak niet was voorbereid op de lockdown. Zo moesten in allerijl mobiele telefoons worden aangeschaft, of moest er apparatuur geregeld worden voor digitale zittingen. Technisch ging er nogal wat mis. Verbindingen vielen uit of mensen waren slecht te verstaan. Maar nog belangrijker: rechtzoekenden hadden minder het gevoel dat ze gehoord waren na een digitale zitting. Ze hadden niet het idee in een rechtszaal aanwezig te zijn of ze vonden het lastig de zaak te volgen. (Bron: Universiteit Leiden)

Uitspraken van de maand februari 2022

(Uitspraken gepubliceerd van 1 februari 2022 tot en met 23 februari 2022)

Schadeverzoek rechtsbijstand bij Haltafdoening afgewezen

De verzoeker (geboren in 2004) dient een verzoek tot schadevergoeding in voor de door hem gemaakte kosten voor rechtsbijstand. Hij heeft een Halt-afdoening opgelegd gekregen vanwege diefstal van een scooter en is niet aangehouden. Het hof overweegt dat bij de beoordeling van het verzoek allereerst van belang is of zich de situatie voordoet dat de zaak, als deze aan de rechter zou zijn voorgelegd, onmiskenbaar tot een veroordeling zou hebben geleid. Het hof concludeert dat dit in deze zaak het geval is, zodat er in beginsel geen gronden van billijkheid aanwezig zijn om het verzoek toe te wijzen. Het feit dat de verzoeker een minderjarige niet-aangehouden verdachte is, leidt voor het hof niet tot een ander oordeel. Het hof concludeert dat uit de uitspraak van de Rechtbank Amsterdam van 9 november 2021 volgt dat het aanvragen van een toevoeging de aangewezen weg vormt om voor een minderjarige niet-aangehouden verdachte gefinancierde rechtsbijstand te verkrijgen.

Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden 3 februari 2022, ECLI:NL:GHARL:2022:1071 (datum publicatie: 11 februari 2022)

Hof wijst verzoek moeder tot OTS – aanvankelijk vrijwillig - uithuisgeplaatste zoon toe

De Raad voor de Kinderbescherming vindt dat er geen gronden zijn voor ondertoezichtstelling van het kind. De moeder verzoekt vervolgens zelf om een ondertoezichtstelling. Het hof wijst dit verzoek toe omdat de moeder de mogelijkheid moet hebben om beslissingen over de uithuisplaatsing en perspectiefbepaling van het kind te laten toetsen door de rechter.

Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden 8 februari 2022, ECLI:NL:GHARL:2022:1095 (datum publicatie: 15 februari 2022)

Hof schrijft uitspraak in 'jij-vorm'

Verzoeker, geboren in 2008, gaat in beroep tegen de beslissing van de kinderrechter tot een machtiging gesloten plaatsing tot 1 mei 2022. Hij wil bij zijn vader wonen en niet meer op allerlei groepen geplaatst worden. Het hof is het eens met de gesloten plaatsing, maar wel voor een kortere duur dan de kinderrechter heeft bepaald. Omdat het hof het belangrijk vindt dat hij de uitspraak goed begrijpt, schrijft het hof de beslissing op in de ‘jij-vorm’.

Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden 8 februari 2022, ECLI:NL:GHARL:2022:1098 (datum publicatie: 15 februari 2022)

Dwangsom voor GI vanwege niet meewerken aan omgangsregeling

Een vader verzoekt een omgangsregeling vast te stellen waarbij de omgang tussen hem en de minderjarige wordt uitgebreid, omdat de GI tekortschiet in het nakomen van de huidige omgangsregeling. De kinderrechter merkt op dat het verloop van de zaak zorgelijk is, omdat de GI niet vertegenwoordigd wordt op zitting, geen actuele rapportage toezendt en verzuimd in de contactmomenten tussen de ouders en de minderjarige. De kinderrechter stelt een voorlopige omgangsregeling vast en ziet aanleiding een dwangsom op te leggen aan de GI, omdat er sprake is van het niet nakomen van contacten tussen de ouders en de minderjarige door een gezaghebbende instantie. Artikel 1:253a BW kan naar het oordeel van de kinderrechter namelijk analoog worden toegepast in geval van een gezaghebbende instantie in plaats van een ouder, gelet op de bedoeling van de wetgever inzake het artikel.

Rechtbank Zeeland-West-Brabant 1 februari 2022, ECLI:NL:RBZWB:2022:785 (datum publicatie: 17 februari 2022)